"Chatka Puchatka"- najsłynniejsze bieszczadzkie schronisko

Głośno ostatnio o przebudowie słynnego schroniska (od 2016 r. schronu Bieszczadzkiego Parku Narodowego) na Połoninie Wetlińskiej, czyli „Chatki Puchatka”. Jej nazwa podobno wyszła od znanego żeglarza Leonida Teligi, który miał skomentować, że „czuje się na swojej łajbie zagubionej na bezmiarze oceanu, jak ta samotna Chatka Puchatka na Połoninie Wetlińskiej”. Czy wiecie, że początki tegoż obiektu są bardzo niezwykłe i tajemnicze? Jeśli nie, to zapraszamy do lektury… 

Pierwotny obiekt na Hasiakowej Skale (Połonina Wetlińska; 1232 m n.p.m.) powstał kilka lat po ostatniej wojnie, na początku lat 50-tych XX w. jako wojskowy posterunek obserwacyjno-meldunkowy (POM) obrony przeciwlotniczej (OPL). Wojsko budowało tego typu obiekty w I poł. lat 50-tych na naszym terenie wzdłuż granic z Czechosłowacją celem obserwacji przestrzeni powietrznej. Był to czas narastającej zimnej wojny. Zaczęły się także pojawiać uprowadzenia/ucieczki samolotów poza granice Polski. W Bieszczadach istniał jeszcze jeden taki posterunek – na Horodku przy obecnym czarnym szlaku z Dołżycy na Łopiennik (zerknijcie na mapkę w galerii). Kilka tego typu obiektów zrealizowano w sąsiednim Beskidzie Niskim. ⛰️🏚️

Wszystkie posterunki powstały według jednolitego planu. Były drewniane, parterowe, z podpiwniczeniem, kryte gontami. Składały się: z izby o wym.7 m na 4 m, kuchni o wym. 4 m na 4 m, pokoju pomocniczego o wym. 3 m na 2,5 m, a także korytarzyka o wym. 3 m x 1,5 m. W izbie znajdował się piec kaflowy, wnętrze wyłożono miękkimi podłogami. Z korytarza na strych i do podpiwniczenia prowadziło wejście. Obiekty posiadały także: gromochron, ustęp i studnię. 📑⚒️

Wojskowi dość szybko zrezygnowali w szybko zmieniającej się rzeczywistości politycznej z użytkowania tych posterunków jako niepraktycznych i z początkiem 1956 r. przekazali je Zarządowi Okręgu PTTK w Rzeszowie. W opustoszałych Bieszczadach i Beskidzie Niskim miały przyczynić się do rozwoju bazy turystycznej. Jednak ich lokalizacja (w trudno dostępnym terenie – z reguły na stromych wzniesieniach i poza szlakami) nie ułatwiała zadania. Do dzisiaj po licznych przebudowach (grafika w galerii poniżej) przetrwał tylko obiekt na Połoninie Wetlińskiej, który często zmieniał swoich gospodarzy – nazywany bywał „Tawerną”, „Rzeczpospolitą Wetlińską”; przez pewien czas zarządzali nim harcerze. Później, w latach 60-tych XX w., nastał czas rządów słynnego Lutka Pińczuka, o którym obecnie powstaje film i książka. 📗🎬

Do lat 70-tych i spalenia, na bazie takiego posterunku funkcjonował obiekt turystyczny na Horodku nad Dołżycą. Przez pewien czas takim schronem na Dziale Tylawskim, niedaleko Dukli zarządzało PTTK Krosno. Dziś, po latach zachowały się po tych posterunkach (z pominięciem oczywiście „Chatki Puchatka”) głównie fundamenty wież obserwacyjnych i podpiwniczenia, bo reszta była drewniana.

Zerknijcie do galerii, tam znajdzie m.in. zdjęcia z opisami pozostałości innych tego typu obiektów, do których pierwotnie należała też „Chatka Puchatka”